برج فیروزآباد

برج فیروزآباد قلعه ای بسیار قدیمی است که مناره آجری آن که ۱۸ متر ارتفاع دارد، از قرن هفتم هجری هم چنان پابرجاست، ولی ارتفاع اولیه اون بیشتر بوده است. در خصوص کاربری این برج گفته شده است که مناره فیروزآباد به منظور دیده‌بانی ساخته شده است.

برج فیروزآباد بردسکن

ویژگیها و معماری برج فیروزآباد
این مناره به شکل استوانه‌ای دولایه است و از آجر ساخته شده و ارتفاع اولیه آن 24 متر و اکنون به دلیل فرسایش 18 متر از آن باقی مانده است.

این مناره از چهار جهت با حدود 8 متر از هر جهت، دارای ستون‌های زیرزمینی است که از این بنا در مقابل باد و طوفان محافظت می‌نماید. این بنا دارای ۲ کتیبه در بالا و پایین به خط کوفی با مضامن آیات قرآنی، تاریخ بنیان و بانی اثر است. در داخل مناره پلکانی به صورت مارپیچ تعبیه شده که دسترسی به بام را امکان‌پذیر می‌سازد اما پله‌ها تا حدودی تخریب شده‌اند. روی هم رفته شواهد معماری انتساب این اثر را به عصر سلجوقی نشان می‌دهد.

عناصر تزئینی به کار رفته در بنا و نحوه آجرچینی نشان‌دهنده معماری به سبک و شیوه رازی است. شیوه رازی نوعی سبک در معماری ایرانی است که مربوط به سده پنجم تا آغاز سده هفتم هجری قمری می‌باشد و دوره‌هایی چون سامانیان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان را دربر می‌گیرد.

دسترسی محلی برج فیروزآباد
برج فیروزآباد در ۱۷ کیلومتری جنوب شهرستان بردسکن و در بخش شهرآباد در میان روستای فیروزآباد در استان خراسان رضوی قرار دارد.

منبع: تفرج نامه

بند دره بیرجند

بند دره
بند دره، سدی است تاریخی که قدمت آن به اواخر دوره‌ زندیه و اوایل دوره‌ قاجاریه می‌رسد. بند دره به دستور امیر شوکت‌الملک در سال ۱۲۹۴ هجری قمری ساخته شده‌است.

این بند، چون آب آن از دره بالا و پایین عبور می‌کند به این اسم مشهور گشته است.

ویژگیهای بند دره بیرجند
بند دره با مصالحی چون سنگ‌های شکسته شده کوه‌ها و آجر و آهک و در بعضی نقاط با ساروج نمای بیرونی آن از آجر ساخته شده است. بنای این سد با پیروی از شیارهای واقع در کوه و در مناسب‌ترین قسمت دره پایین، روی طبقات رسوبی کف رودخانه بنا شده است. این بند یک سازه وزنی بوده و جهت تقویت دیواره‌ بند، پشت بند عظیمی احداث شده است.

دسترسی محلی بند دره
بند دره در 5 کیلومتری انتهای خیابان مدرس بیرجند در میان رشته کوه جنوب این شهر به نام رشته کوه باقران در استان خراسان جنوبی واقع است و راه ارتباطی آن از بیرجند، از طریق خیابان پاسداران امکان‌پذیر است.

منبع : تفرجنامه

کلیسای وانک

کلیسای جامع وانک یا آمنا پرکیچ از کلیساهای تاریخی ارمنیان اصفهان می‌باشد. این کلیسا در زمان شاه عباس دوم و برج ناقوس روبروی در اصلی کلیسا، در زمان شاه سلطان حسین ساخته شده است. این کلیسا از حیث طلاکاری و تذهیب در میان کلیساهای ارمنیان منحصر به فرد است.

تاریخچه کلیسای وانک اصفهان
در جریان جنگهای صفویان با عثمانیان ارامنه زیادی از قلمروعثمانی به ایران آورده شدند. شاه عباس هنگام بازگشت به ایران، تمامی منازل، مزارع، دام‌ها و سایر متعلقات آن‌ها را از بین برد و به آتش کشید تا از سرعت سپاهیان عثمانی در تعقیب کردن آن‌ها بکاهد. وی به همراه سپاهیانش، ارامنه را تا منطقه‌ جلفا در اصفهان همراهی کرد. آنها از بدو ورود شروع به ساختن محل زندگی کردند و در وهلهٔ اول کلیساها را بنا کردند.

معماری و ویژگیهای کلیسای وانک
برخلاف سایر کلیساها که به شیوه معماری ارمنی ساخته میشوند، این کلیسا به شیوه معماری ایرانی ساخته شده است. گنبد کلیساهای کهن ارمنی مخروطی شکل است، ولی گنبد کلیسای وانک شبیه گنبد مساجد ایرانی عصر صفوی ساخته شده است. مصالح بکار رفته در ساختمان این بنا آجر و خشت است و تمامی دیوارها، قوس ها، طاق نماها، طوق گنبد، ساق گنبد و کلیه زوایای داخل کلیسا با گچ پوشانده شده و بر روی آنها موضوعات مربوط به احادیث کتاب مقدس (عهد عتیق و جدید) با رنگ روغن نقاشی شده است.

کلیسا دارای دو گنبد است؛ گنبد کوچک بر روی محل استقرار عامه مردم قرار دارد، و گنبد بزرگ بر روی قسمت مقدم محراب کلیسا ساخته شده است.

بخش های مختلف کلیسای وانک اصفهان
چاپخانه : خاچاطور کساراتسی، در سال ۱۶۲۰ میلادی به عنوان خلیفه اعظم ارمنیان جلفای اصفهان منصوب شد. او در سال ۱۶۳۰ میلادی به اروپا سفر کرد و در آنجا از چاپ کتاب آگاه گردید. و زمانی که به جلفا بازگشت درصدد برآمد چاپخانه‌ای دایر نماید. نخستین کتاب زبور داوود بود که در سال ۱۶۳۸ میلادی در این چاپخانه چاپ شد.
کتابخانه : محل نگهداری کتاب هایی است که ارامنه با تحمل زحمات فراوان آنها را با خود به ایران (اصفهان) آوردند. این کتاب ها تنها ثروتی بود که همیشه برای ارامنه باارزش بود و هست.
موزه : این موزه در سال ۱۸۷۱ در کلیسای وانک ساخته شد. این مکان محل نگهداری اجناس گرانقیمت و نایابی است که در دنیا نظیر آنها وجود ندارد. بیشتر این اموال گرانقیمت و نایاب به وسیله مردم هدیه شده ‌اند. از جمله آثار موزه مجموعه‌ای شامل: هفتصد و ده جلد کتاب خطی است که نزدیک به دویست جلد آن تورات، انجیل و کتب مقدس است. همچنین تابلوهای گچ بری و نقاشی، آثار فلزی، منسوجات دست بافته‌ها و رودوزی‌های سنتی، ظروف چینی و سفالی و ... در این موزه نگهداری می شود.
اماکن اداری : کارهای اداری و قضایی ارمنی‌های جلفا در این مکان صورت می‌گرفت، از تنظیم قباله ازدواج تا تعمیر و ثبت فوت و تولد و امور قضایی مثل شکایات و رسیدگی به آن انجام می‌شد.
دسترسی محلی کلیسای وانک اصفهان
کلیسای وانک در محله جلفا، چهارراه حکیم نظامی٬ خیابان نظرشرقی٬ کوچه کلیسای وانک اصفهان قرار دارد.

منبع : تفرج نامه

چشمه های آبگرم سرعین

سرعین دارای ده‌ها چشمه آبگرم معدنی می‌باشد که از کوه سبلان سرچشمه می‌گیرند. چشمه‌های آبگرم سرعین با دما، خاصیت و ویژگی‌های درمانی خاصی از دل زمین می‌جوشند. استحمام در چشمه های سرعین اثرات آرام بخش دارد و دردهای عصبی، رماتیسمی و عصبی مفصلی را تسکین می دهد. بررسی میزان املاح و باقی مانده خشک آنها، نشان می دهد همه این چشمه ها یک منشأ دارند و آب اصلی آنها گرم است و از ژرفای زمین می جوشند.

بیشتر چشمه های آب معدنی منطقه اکنون به صورت استخرهای سرپوشیده و با امکانات کامل درآمده که غالبا به صورت دو سانس هم برای آقایان و هم برای خانم ها فعالیت می کنند. آب چشمه ها حاوی املاح معدنی گوناگون بوده و pH آنها کمی اسیدی است. آب چشمه ها غالبا کدر و شبیه به آب هایی است که کمی گل آلود شده اند. بیشتر آب های داخل شهر در محدوده دمایی کمی بالاتر از ۴۰ درجه سانتیگراد بوده و در بدو ورود به استخر، داغ به نظر می آید.

لیست برخی آبگرم‌های معروف سرعین

گاومیش‌گلی، بش باجیلار، مجتمع آب درمانی سبلان، آبدرمانی ایرانیان، آبدرمانی اترک، کوهستان خاتم، آبدرمانی یول سویی، آبدرمانی دره لر، آبگرم ژنرال، آبدرمانی پهنلو، آبدرمانی قهوه سویی، آبدرمانی نه چشمه (پهن لو)

دسترسی محلی چشمه های آبگرم سرعین

سرعین در ۳۰ کیلومتری غرب شهر اردبیل قرار دارد.

منبع : تفرج نامه

شهر زیرزمینی نوش آباد (اویی)

شهر زیرزمینی نوش آباد (اویی) دارای قدمت ۱۵۰۰ ساله است و پایتخت انوشیروان پادشاه ساسانی می‌باشد.

کشف این سازه‌ها به صورت اتفاقی و توسط فردی که قصد حفر چاه در منزل خود داشت صورت گرفته و برای ورود به آن، به دلیل پیدا نشدن ورودی اصلی، از آب‌انبار، که مجاور این شهر زیر زمینی است استفاده می‌شود. در نزدیکی این دالان‌های تودرتوی زیرزمینی یک قلعه روی زمین قرار گرفته که به قلعه سیزان معروف است و به احتمال زیاد از درون این قلعه راهی به شهر زیرزمینی وجود دارد.

ویژگیهای شهر زیرزمینی نوش اباد

شهر زیرزمینی اویی در سه طبقه در زیر زمین با عمق بین چهار تا هجده متر به صورت دست کن ایجاد شده و فضاهای متعددی از جمله اطاق، راهرو، چاه ‌ها و کانال ‌ها دارد. هر کدام از این طبقه‌ ها به وسیله چاه ‌های عمودی با هم ارتباط دارند.

مجموعه اویی در زیر بافت قدیم شهر شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر نیز گسترده شده ‌است. شهر زیرزمینی اویی چندین هزار متر وسعت دارد، وسعت این شهر به دلیل ارتباط میان محلات و حفاظت از جان و مال مردم در مواقع ناامنی زیاد بوده است.

غیر از ورودی اصلی ارتفاع تمام قسمتهای اویی به قد طبیعی یک انسان و بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر است. بر سطح دیوارها و در فواصل اندک، جای پیه‌سوز به چشم می‌خورد که برای روشنایی استفاده می شده است.

راه‌های ورودی به این پناهگاه در محل های پر رفت و آمد شهر مانند بازار، قنات، مساجد و بعضا خانه ها قرار داشته تا در صورت بروز خطری مردم بتوانند به سرعت از گزند نیروی مهاجم در امان بمانند. ورودی‌های در نظرگرفته شده به صورت هنرمندانه ای پس از عبور از آن پوشیده می شدند به گونه ای که هیچ اثری از آنها به چشم نخورد.

سیستم تهویه شهر زیرزمینی نوش اباد

سیستم تهویه شهر زیر زمینی نوش آباد از طریق کانال هایی بوده که در طبقه اول و به سطح زمین ایجاد شده ‌است. چاه‌ های مرتبط طبقات، علاوه بر عملکرد عبور و مرور، باعث جریان یافتن هوا در طبقات پایین می‌ شده ‌است.

دسترسی محلی شهر زیرزمینی نوش آباد

شهر زیرزمینی نوش آباد (اویی) واقع در شهر نوش‌آباد از بخش مرکزی شهرستان آران و بیدگل و در ۱۰ کیلومتری کاشان قرار دارد.

منبع : تفرجنامه