تپه حصار

تپه حصار
قدمت تمدن پیش از تاریخ تپه حصار از هزارهٔ چهارم تا هزارهٔ اول پیش از میلاد می‌رسد. در تپه حصار سه طبقه متمایز مربوط به دوران پیش از تاریخ تشخیص داده شد که هر کدام از این سه طبقه نیز به تقسیمات کوچک‌تری طبقه‌بندی شده‌اند.

فرهنگ حصار با هجوم اقوام بیگانه از سمت شرق نابود شده است و فقط در شاه تپه و تورنگ تپه ادامه پیدا کرده است. حدود 1900 سال  قبل از میلاد را میتوان پایان فرهنگ حصار به شمار آورد.

کاوش های انجام گرفته در تپه حصار
تپه حصار برای نخستین بار توسط اریخ اشمیت از دانشگاه پنسیلوانیا در سال ۱۳۱۲ مورد کاوش قرار گرفت. بر اثر این کاوش‌ها روشن شد که این محوطه باستانی دارای سه دوره اصلی فرهنگی از اواخر نوسنگی تا پایان عصر مفرغ است. از زمان کاوش‌های اشمیت در تپه حصار، این محوطه به‌عنوان یکی از محوطه‌های مبنا برای شناسایی فرهنگ‌های همزمان در فلات مرکزی ایران مورد استناد باستان‌شناسان است.

در سال 1355 هیئتی از باستان‌شناسان دانشگاه پنسیلوانیا، تورین ایتالیا و مرکز باستان‌شناسی ایران به سرپرستی رابرت دایسون و موریتزیو توزی کاوش‌هایی در تپه حصار انجام دادند. براثر این کاوش‌ها روشن شد که تپه حصار در هزاره‌های چهارم و سوم قبل از میلاد یکی از مراکز مهم تولیدی برای ساخت انواع اقلام صادراتی نظیر اشیای سنگی و فلزی در فلات ایران بوده است.

در سال 1373 تپه حصار برای سومین بار مورد کاوش قرار گرفت. این کاوش‌ها به سرپرستی احسان یغمائی، نتایجی قابل‌توجه در برداشت ازجمله کشف شماری گل نبشته به خط میخی بابلی قدیم که هنوز خوانده‌ نشده است. این گل نبشته‌ها که قدمت آنها به سال‌های 2000 تا 2200 قبل از میلاد برمی‌گردد، شاهد بسیار خوبی بر وجود مبادلات فرهنگی بین تمدن‌های بین‌النهرین و فلات ایران است که جزئیات آن هنوز بر ما روشن نیست.

طبقات سه‌گانه تپه حصار
حصار I : (4200 تا 3500سال پیش از میلاد) قدیمترین و عمیق ترین طبقه است و معرف اولین اجتماع مستقر در این منطقه می باشد که خود دارای سه لایه است. آثار معماری بدست آمده در این طبقه عبارت است از خانه های کوچکی که دیوارهای آن از چینه و خشت خام هستند. این خانه ها بدون هیچ نقشه اصلی ساخته شده اند.

مجسمه های گلی حیوانات، سر دوکهای گلی، مهره های تزئینی، گردنبند ساخته شده از سنگ، استخوان شبق و تعداد معدودی قطعات اشیای مسی، تیغه های سنگ چخماق وسنگ ابسیدیان و ادوات و ابزارهای استخوانی نیز در این دوره بدست آمده است.

حصار II : شامل 2 لایه فرعی است که ضخامت و لایه های زیادی ندارد و مدت استقرار هم زیاد نبوده است. در این دوره اتاق ها عموما چهار گوش بوده و یک اتاق مرکزی به عنوان آشپزخانه یا اتاق نشیمن مشاهده می شود و اتاق های دیگربدون هیچ گونه نظم و ترتیبی دراطراف این اتاق مرکزی ساخته شده اند. دیوارهای ساخته شده از چینه دیگر در این دوره رایج نیستند و دیوارها با خشت خام ساخته شده اند.

ادوات مسی مثل سر گرز های مسی، خنجر های مسی و اشیا دیگر مثل سوزن، حلقه با اندازه های مختلف و انگشتر و گردنبند، گوشواره و سنجاق های تزئینی و اشیائی دیگری که از طلا و نقره و سرب ساخته شده اند در این قسمت پیدا شده است.
 

حصار III: در باره قدمت این دوره تفاوت نظر وجود دارد. پرفسور مک کان معتقد به همزمانی این منطقه با گیان درایران و آغاز اکاد در بین النهرین است. این حصار نیز به سه دوره تقسیم می شود.

آثار و ادوات گلی شامل ظروف، چرخهای سفالی، سردوکهای پشم ریسی سفالی، چرخهای گلی دو مخروطه، قالبهائی که برای ریختن مس مذاب برای ساختن ظروف مسی بکار می رفته، گویهای گلی فلاخن، مجسمه های کوچک حیوانات و انسان به اشکال و اندازه های مختلف دراین لایه بدست امده است. مجسمه حیوانات عموماَ شامل قوچها، بزهای کوهی، گاو و مرغابی است که از گل، سنگ، مس و طلا ساخته شده و همچنین ظروف سفالی نیز بدست آمده که به شکل حیوانات ساخته شده اند.

دسترسی محلی تپه حصار
تپه حصار در جنوب و حدود سه کیلومتری شهر دامغان، در روستای حیدرآباد، در استان سمنان قرار گرفته است.
منبع : گردشگری

باغ شاهزاده ماهان کرمان

باغ شاهزاده ماهان کرمان

باغ شاهزاده ماهان یا باغ شازده ماهان یکی از باغ‌های تاریخی ایران به شمار می‌رود و مربوط به پایان دوره قاجاریه است. این باغ از یادگارهای عبدالحمید میرزا فرمانفرما، حاکم کرمان در اواخر دوره قاجاریه است. واقع شدن منطقه در مسیر عبوری کرمان به بم و در مسیر جاده کهن ابریشم از عواملی است که این محل را برای احداث یک باغ اشرافی مناسب ساخته است.

تاریخچه ساخت باغ شاهزاده ماهان

این باغ نخست به دستور محمدحسن خان سردار ایروانی حاکم وقت کرمان ساخته شد و بنای درون آن بعدها توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله حاکم کرمان طی یازده سال حکمرانی وی (۱۲۹۸ ه‍.ق تا ۱۳۰۹ ه‍. ق) ساخته شد. با این همه، با مرگ وی ساخت بنای آن نیمه ساخته رها شد.

گفته می‌شود وقتی خبر مرگ ناگهانی حاکم را به ماهان می‌برند، بنایی که مشغول تکمیل سردر ساختمان بود تغار گچی را که در دست داشته محکم به دیوار کوبیده و کار را رها کرده و فرار نموده‌است. به همین علت جاهای خالی کاشی‌ها را بر سردر ورودی می‌توان دید. تاریخ بنای باغ ۱۲۷۶ خورشیدی است.

معماری و ویژگیهای باغ شاهزاده ماهان

درازای باغ شاهزاده کرمان ۴۰۷ متر و پهنای آن ۱۲۲ متر است. از قسمت وردی باغ تا ساختمان اصلی تعداد زیادی آبنما و حوض قرار دارد که علاوه بر زیبایی ایجاد کرده آب و هوای باغ را طراوت خاصی می‌بخشد. آب این باغ از قنات تیگران تامین می‌شود.

بناهای باغ عبارتند از کوشک اصلی، یعنی سکونتگاه دائمی یا فصلی مالک، که در انتهای سربالایی باغ قرار دارد. سردرخانه در ورودی باغ، به صورت بنایی خطی جبهه ورودی باغ را اشغال کرده و در دو طبقه بنا گردیده‌است. طبقه بالای این سردر دارای اتاق‌هایی است که برای زندگی و پذیرایی، پیش بینی شده‌اند. سایر بناهای خدماتی باغ از حصار اصلی استفاده نموده و به صورت دیواری مرکب، بناهای مختلف خدماتی را در نقاط مناسب در خود جا داده‌است.

این باغ علاوه بر سردر، شامل عمارت شاه‌نشین و حمام نیز می‌باشد. در حال حاضر قسمت شاه‌نشین، به یک رستوران تبدیل شده و توسط بخش خصوصی اداره می‌شود.

دسترسی محلی باغ شاهزاده ماهان

باغ شاهزاده ماهان در حدود ۲ کیلومتری شهر ماهان، در نزدیکی شهر کرمان و در دامنه کوه‌های تیگران، در استان کرمان قرار دارد.

منبع: سفرنامه

چشمه هاى گازى گنبد لران یا کوه آتش رامهرمز

چشمه هاى گازى گنبد لران یا کوه آتش رامهرمز
چشمه هاى گازى گنبد لران یا کوه آتش، از گذشته‌های دور تا کنون شبانه روز می‌سوزد، از قدیم مردم محلی به این کوه تشکوه می‌گویند. به گفته‌ی کارشناسان زمین شناسی دلیل شعله ور شدن آتش کوه، گوگرد موجود در زمین و متصاعد شدن گاز طبیعی از عمق زمین به سطح است. گازهای هیدرکربوری از لایه های مختلف زمین عبور می کنند و از هر درز و شکافی در سطح زمین به بیرون شعله ور می‌شوند به طوری که در شب، نور سوختن این گاز بیشتر دیده می‌شود.
در مجاورت تش‌کوه به دلیل وجود گاز متصاعد شده در هوا، نمی توان آتش دیگری روشن کرد. رنگ ویژه تپه ها، آنها را از مناظر اطراف مجزا کرده است. اطراف هاله آتش، سوخته و دود زده است. سازندهاى تشکیل دهنده تپه ها در اطراف هاله سوخته و پخته شده اند به طورى که پاى فرد به راحتى در آن فرو مى رود.
از کمرکش تپه ها تا اوج آنها زمین گرم و داغ بوده و در بخش هاى خاموش شده (گچ ترش غیر فعال) آثار و شواهد بلورهاى گوگرد به چشم مى خورد. تغییر و تبدیل تدریجى فرایند گچ ترش فعال به گچ ترش غیر فعال به طور کامل مشخص مى باشد.
دسترسی محلی چشمه هاى گازى گنبد لران یا کوه آتش
چشمه هاى گازى گنبد لران یا کوه آتش، در جاده رامهرمز به سمت رود زرد و در مسیر خدیجه و ماماتین بعد از روستای گنبد لران، در استان خوزستان قرار دارد.

منبع: سفرنامه

برج کلاه فرنگی شوشتر

برج کلاه فرنگی شوشتر

برج کلاه فرنگی شوشتر بنا به اعتقاد مردم شهر شوشتر، جایگاه دیده‌بانی قیصر روم یا شاپور ساسانی جهت نظارت بر کار کارگران مشغول در بندمیزان بوده است. بندمیزان با دو ضلع مورب خود، تقریبا در روبرو و چشم‌انداز برج کلاه‌فرنگی قرار دارد. بنا به نظریه دیگری از این برج بر مقدار و شدت جریان رودخانه نظارت می‌شده‌است.

معماری و ویژگیهای برج کلاه فرنگی شوشتر
این برج هشت ضلع دارد و زیرسازی آن که برج روی آن قرار گرفته است، نسبت به سطح زمین، چهار متر ارتفاع دارد و ارتفاع خود برج نیز حدود هفت متر است. نمای بیرونی این برج از سنگ‌های تراش خورده ساخته شده است. که این سنگها نیز به مرور زمان افتاده‌اند و اکنون فقط سه متر از این سنگهای تراش خورده بر بدنه برج باقی مانده است.

دسترسی محلی برج کلاه فرنگی شوشتر
برج کلاه فرنگی شوشتر در کنار رود کارون، در مرکز شهر شوشتر، در استان خوزستان قرار دارد.

منبع: سفرنامه

کال جنی

کال جنی

کال جنی منطقه‌ای تفریحی در شمال شهرستان طبس است که هرسال پذیرای گردشگران کنجکاو زیادی از سرتاسر کشور است. این منطقه در واقع دره‌ای بی‌نظیر و پر آب در وسط بیابان داغ طبس است که به خاطر شکل عجیب‌ و غریب فرسایش در دیواره‌ها و تونل‌های متعددش، در بین قدیمیان، به منطقه‌ای جن‌زده و ترسناک شهرت داشت.

کال جنی طبس

کال اصطلاحی است که به دره یا مسیر ایجادشده به‌وسیله سیلاب‌ها و جریان آب اطلاق می‌شود. این اثر شگفت انگیز با نام دره جنی نیز شناخته می شود.

محوطه کال جنی دارای تونل، حفره، دخمه های بسیار و تعدادی آبشار است. تمامی این حفرات ساخته‌ی دست بشر هستند و در زمانی بسیار دور در این دره‌ی به ظاهر جنی زندگی جریان داشته است. تونل‌ها و حفرات ایجادشده در دره جنی حدوداً به دوران ساسانی بازمی‌گردد. همچنین شواهدی نشان می‌دهد که زردشتیان در این دره سکونت داشته‌اند.

برای دست یابی به کف دره نیازمند آشنایی به منطقه است. دره دارای دیواره های بلند و پرشیب است که وارد شدن به آن می تواند خطراتی به همراه داشته باشد. وجود تونل ها و خانه هایی بنام خانه گبرها در دل دیواره ها و همچنین نخلستانی که بصورت خود رو در دل این بیابان روییده، از جذابیت‌ های دیگر این منطقه شگفت انگیز است.

دسترسی محلی کال جنی

کال جنی در 35 کیلومتری و شمال شهر طبس و در اطراف روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد، در استان خراسان جنوبی قرار دارد.
منبع: سفرنامه